2020 smientenpaartje

Alle vogels verzamelen

Publicatiedatum: 30 september 2020

Na het broeden in de lente en de zorg voor de kinderen in de zomer gaan veel vogels zich opmaken voor de grote reis naar warmere oorden

Het zijn trekvogels. Ze vertellen een boeiend en ingewikkeld verhaal. Niet alleen trekken vogels naar warme oorden, maar ook komen sommige vogelsoorten graag hier overwinteren zoals de smienten op de Stootersplas in Het Twiske.

Duizenden smienten op de Stootersplas in Het Twiske
Van oktober tot april overwinteren duizenden watervogels op de Stootersplas. Het water in plas is in het midden erg diep, dat maakt de kans klein dat de plas dicht vriest. Hierdoor is dit voor veel soorten vogels de ideale plek voor de winter. Vooral de Smienten maken gretig gebruik van de Stootersplas. De vogels kunnen in alle rust voedsel zoeken zodat ze na de winter genoeg energie hebben om de terugvlucht naar het noorden te maken.

Vogelobservatiehut in Het Twiske
Vanuit de vogelobservatiehut aan de noordzijde van de Stootersplas is er goed zicht op de plas en de watervogels. Vogelliefhebbers kunnen genieten van de aanblik van duizenden smienten. Andere voorkomende soorten zijn de kuifeend, slobeend, tafeleend en diverse soorten ganzen.

Samen sterk
Families van ouders en jongen sluiten zich bij elkaar aan tot grotere groepen en maken oefenvluchten met elkaar. De spectaculaire vluchten van spreeuwen vormen een prachtig schouwspel aan het begin van de avond. Veel vogels vliegen in één ruk door naar de eindbestemming duizenden kilometers verderop. Een topprestatie waarbij ze geleid worden door lijnen in het landschap, aardmagnetische krachten en de stand van zon, maan en sterren. Naar dit mysterie wordt nog steeds veel onderzoek gedaan.

Uniek reisgedrag
Elke vogelsoort heeft zijn eigen trekgedrag en ze hebben hiervoor een inwendige klok. Goede timing is van belang. Kieviten bijvoorbeeld, wachten net zo lang tot de winter echt zijn intrede doet. Ze schuiven dan een stukje naar het zuiden op en landen weer als ze in warmer gebied zijn gekomen. Dat gebied moet dan natuurlijk wel geschikt voor ze zijn. Op water en land zie je in de winter grote groepen smienten en meerkoeten. Wist je dat de wat plomp en onhandig uitziende meerkoet ook een trekvogel is? Het lijkt wat onlogisch, maar hij vliegt toch duizenden kilometers naar het zuiden. Tegelijkertijd komen er vogels vanuit het noorden naar onze streken om te overwinteren. Die trekken dus niet verder naar het zuiden. Ook roodborstjes die je in de winter ziet, zijn gasten uit het noorden.

Eten, eten, eten
Op de velden kun je grote aantallen vogels zich te goed zien doen aan het eten van allerlei lekkers tussen het gras en in de grond. Ze proppen zich nog even goed vol voordat ze aan de grote reis beginnen. Onderweg is er immers geen gelegenheid om te eten. De eiwitten in het voedsel (insecten, wormen) wordt omgezet in vet. We noemen dit daarom “opvetten” en de vogel kan dan verdubbelen in lichaamsgewicht. Niet alle vogels vliegen in één ruk door naar de winterbestemming. Zij stoppen regelmatig onderweg om nog wat te eten. Koperwieken en kramsvogels komen uit het noorden in Nederland een tussenstop (of eindstop) maken om zich tegoed te doen aan bessen. Je ziet ze soms in een grote wolk landen in de overvloedig met bessen behangen struiken Soms eten ze zoveel dat ze een beetje dronken worden van de gistende bessen. Klimaatverandering zal zeker negatieve invloed hebben op juist trekvogels omdat hun levenscyclus helemaal is afgestemd op de aanwezigheid van voedsel. Als hier verschuivingen in ontstaan, zullen ze door tekorten sterven of niet tot broeden kunnen komen.

Thuisblijvers
Trekvogels hebben ieder hun eigen gedrag en daarnaast heb je ook nog vogelsoorten die thuisblijven wel prima vinden. Dit noemen we standvogels. Zij zijn beter bestand tegen de verschillen in temperatuur en kunnen jaarrond voedsel vinden. Ook zij zoeken elkaar wat meer op. Zo kun je staartmeesjes in familiegroepjes zien rondtrekken in een beperkt gebied. Ook een enkele trekvogel blijft soms achter. En dan heb je ook nog vogels die individueel bedenken of ze zin hebben om op de wieken te gaan. De blauwe reiger is daar een voorbeeld van.

Kijk naar de lucht
Kijk in deze tijd van het jaar eens wat vaker naar de lucht. Vooral in de schemering kan je de verplaatsing van grote groepen ganzen, kieviten en spreeuwen goed zien. Een mooi schouwspel!


Meer nieuws